Autor: Fundacja Hagia Marina

Z błogosławieństwa Jego Eminencji, Wielce Błogosławionego Sawy, Metropolity Warszawskiego i całej Polski ukazał się tekst Świętej Liturgii sprawowanej w dzień święta Przemienienia Pańskiego podczas głównych uroczystości na Świętej Górze Grabarce.
Tekst nabożeństwa jest w transliteracji języka cerkiewnosłowiańskiego oraz w języku polskim, z uwzględnieniem charakterystyki Liturgii sprawowanej przez Zwierzchnika Cerkwi, a także liturgicznych części zmiennych
i czytań. Ponadto, całość została opatrzona komentarzami, co ułatwia śledzenie przebiegu nabożeństwa oraz jego lepsze zrozumienie.
Powyższą publikację „Dziedzictwo Podlasia: Święta Góra Grabarka – historia sanktuarium wraz z tekstem Świętej Liturgii” będzie można bezpłatnie otrzymać w namiocie Stowarzyszenia OrthNet (które opiekuje się serwisami cerkiew.pl i orthphoto.net) na Górze Grabarce 19 sierpnia. Bezpłatną wersję on-line (do wydruku i na smartfon) można pobrać TUTAJ.
Projekt został zrealizowany przez Fundację Hagia Marina z dofinansowaniem ze środków Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego.

W niedzielę, 10 lutego 2019 roku w Parafii Prawosławnej św. Mariny w Atenach – Heliopolis, odbyły się uroczystości ku czci Ostrobramskiej Ikony Matki Bożej oraz Jubileuszowa Modlitwa Dziękczynna z okazji 100-lecia odnowienia polsko-greckich nowożytnych kontaktów dyplomatycznych.

Jubileuszowej Świętej Liturgii przewodniczył Biskup Hajnowski Paweł (Tokajuk) oraz Biskup Salone Antoni. Nabożeństwo było celebrowane w trzech językach: polskim, greckim i cerkiewnosłowiańskim, zaś wokalnie upiększył je kwartet męski pod przewodnictwem znanego muzykologa- bizantynisty dra Marcina Abijskiego. Podczas Liturgii została również wzniesiona modlitwa dziękczynna za stulecie polsko- greckich relacji z prośbą o Boże błogosławieństwo dla obu narodów. Wspomnieni zostali również wszyscy ci, którzy oddali życie za swoje ojczyzny. Proboszcz parafii ks. archimandryta Serafim Dimitriou odprawił też panichidę za dwoje Polaków, matkę i jej syna-małego Kacperka, którzy zginęli podczas tragicznego pożaru w okolicach Aten latem ubiegłego roku.

Podczas uroczystości była obecna ambasador RP w Atenach p. Anna Barbarzak, która w obszernym przemówieniu podsumowała relacje między obu narodami podkreślając, że mają one ze sobą wiele wspólnego. Zapowiedziała, że w tym roku z wizytą do Polski przybędzie prezydent Grecji.

Punktem kulminacyjnym świeckiej części Jubileuszu było nadanie Orderów Zasług Świętej Mariny Polsko – Greckiej Wspólnoty Prawosławnej, a wśród odznaczonych znalazło się wielu gości przybyłych z Polski – ks. protoprezbiter Sawa (Jarosław) Syczewski; ks. Marek Wawreniuk, Proboszcz Parafii Jana Teologa w Białymstoku; Przewodniczący Grupy Bilateralnej Poseł p. Tomasz Szymański; samorządowcy Wicemarszałek Województwa Podlaskiego p. Stanisław Derehajło, Wiceprezydent Miasta Białegostoku p. Adam Musiuk, Radna Rady Miasta Białegostoku p. Ksenia Juchimowicz; artyści i działacze p. Eugeniusz Czykwin, dr Marcin Abijski, p. Adam Panasiuk, p. Łukasz Kobeszko.

Następnie odbyła się uroczysta procesja z flagami Polski i Grecji po ulicach ateńskiej dzielnicy Heliopolis, którą zakończyło jubileuszowe błogosławieństwo celebrujących biskupów.

– Sto lat temu odzyskaliśmy niepodległość i sto lat temu w marcu rozpoczęły się nasze wzajemne stosunki polsko – greckie. Grecja jako jeden z pierwszych krajów uznała naszą niepodległość – podkreślił poseł Tomasz Szymański.

– Myślę, że po ustaleniu z partnerami będziemy mogli rozwinąć dość duże spektrum naszej działalności. Wspieramy pana Patryka Panasiuka i wymianę młodzieży między Grecją a Polską. Taka wymiana będzie jeszcze bardziej rozwijana- zaznaczył Wicemarszałek Stanisław Derehajło i dodał- tym bardziej, że Matka Boska Ostrobramska łączy Podlasie, Wilno i Grecję.

– Spotkaliśmy się tu przy ikonie Matki Boskiej Ostrobramskiej, która została darowana przez Cerkiew Prawosławną w Polsce i wznieśliśmy wspólne modlitwy, aby ta owocna do tej pory współpraca nadal zapewniała świetne stosunki między naszymi narodami – dodał Adam Musiuk, Wiceprezydent Białegostoku.

Dla greckiej społeczności prawosławnej Aten druga niedziela lutego to dzień modlitwy za Rzeczpospolitą Polską i Polaków, oraz wspomnienie braterskiej współpracy między Greckim i Polskim Kościołem Prawosławnym.

Podarowana w lutym 1997 roku przez ówczesnego arcybiskupa białostocko – gdańskiego, a dzisiejszego Metropolitę całej Polski Sawę, kopia Ostrobramskiej Ikony Matki Bożej stała się początkiem coraz intensywniejszych kontaktów między Polską i Grecją na płaszczyźnie religijnej. Przez te wszystkie lata ks. archimandryta Serafin Dimitriou – Proboszcz parafii św. Mariny w Atenach podtrzymywał relacje z polskim Prawosławiem, wielokrotnie odwiedzając jego wiernych, a także przyjmując ich pod swój dach. Od samego początku współpraca polsko – grecka układała się bardzo dobrze, a dzięki wielkiemu zaangażowaniu ojca Serafina greckie Prawosławie, będące źródłem dla Słowiańszczyzny, stało się bardziej znane na ziemiach Polski.

Obecnie w Atenach od wielu lat funkcjonuje Centrum Kultury Świętej Mariny, zaś w Polsce Fundacja „Hagia Marina” w Warszawie, której prezesem jest p. Patryk Panasiuk. Działalność obu instytucji skupia się na upowszechnianiu kultury i edukacji oraz promowaniu innowacji i nowoczesnych rozwiązań społecznych.

Fot.: Tomasz Grześ

W dzień pamięci Greckiego Ruchu Oporu wobec faszyzmu „OCHI”, Grecką Wspólnotę Prawosławną Krakowa odwiedził Jego Ekscelencja Najprzewielebniejszy Chryzostom II (Synetos), Metropolita Dodony i Metropolita Senior wyspy Zakynthos.

Hierarcha wziął udział w Świętej Liturgii i odprawił nabożeństwo dziękczynne za kraje i narody, które przyczyniły się do walki z faszystowskim i nazistowskim terrorem.

Metropolita podziękował proboszczowi krakowskiej parafii, ks. Jarosławowi Antosiukowi, za gościnności i ciepłe serce dla lokalnej wspólnoty prawosławnych Greków. Podkreślił przy tym, że Kraków jest bezpośrednim spadkobiercą misji Cyryla i Metodego, którzy osobiście wraz z grupą swoich uczniów działali w IX w. w Małopolsce.

Władyka Chryzostom zaznaczył, że Cerkiew jest własnością wszystkich wierzących, bez względu na narodowość i pochodzenie etniczne. Wyraził przekonanie, że parafia prawosławna w Krakowie ciągle będzie przykładem idealnej współpracy wiernych wielu narodowości.

Kapelanowi greckiej wspólnoty, ks. Sawie Syczewskiemu, życzył dużo sił i pogratulował energii w opiece nad powierzoną mu owczarnią.

W spotkaniu wzięli udział również studenci z Pomorza, którzy przebywali w Krakowie w ramach projektu „Ścieżki Niepodległej” realizowanego przez Fundację Hagia Marina.

W dniach 12-16 lipca odbył się obóz młodzieżowy nad Riwierą Olimpijską. Mieszkaliśmy przez dziesięć dni w ośrodku w miejscowości Svoronos. Znajdował się on daleko od miejskiego gwaru, więc mogliśmy tam odpoczywać w ciszy. Była to niegdyś siedziba biskupia, dlatego obok budynku w którym spaliśmy, znajdowała się niewielka cerkiew. Uczestnicy wraz z Rosjanami, którzy w trakcie naszego obozu przyjechali uczyć się greckiego, brali udział w tej Świętej Liturgii odprawianej w jedną z sobót w tej cerkwi. Dostawaliśmy też 2-3 posiłki dziennie składające się z greckich dań (między innymi: krewetki, kalmary, musaka, itp.).

Organizatorem jak i zarazem głównym opiekunem był pan Patryk Panasiuk, dzięki któremu mogliśmy przeżyć te niezapomniane chwile. Jego umiejętność posługiwania się językiem Greckim sprawiła, że każda atrakcja był dla nas zrozumiała. Należy wspomnieć o pani Annie Waśkowiskiej, która zawsze wiedziała co zrobić w razie kłopotów. Mieliśmy też wspaniałych animatorów: pana Pawła Nasutę, pana Mateusza Zająca oraz panią Joannę Fiedziukiewicz. Podczas pobytu w ośrodku organizowali oni nam zabawy integracyjne. Pod koniec obozu jeden z uczestników Jerzy Poskrobko został nowym członkiem kadry.

Po wyjeździe z Polski pierwszym przystankiem był Budapeszt. Mieliśmy okazje zwiedzić piękne i pełne zabytków miasto. Zobaczyliśmy słynny parlament węgierski, Zamek Królewski, Bazylikę p.w. św. Stefana Węgierskiego, basztę rybacką, z której pięknie rozciąga się Dunaj i panorama starego Pesztu. Po kilku godzinach zwiedzania wyruszyliśmy w kierunku docelowym.

Dzień po przyjeździe udaliśmy się na Świętą Liturgię w miejskiej cerkwi, gdzie oficjalne zostaliśmy powitani przez Greków. W tym samym dniu, po dwu dniowej podróży, poszliśmy na plaże, gdzie z pewnością każdy z uczestników wypoczął i wykąpał się w ciepłych wodach Morza Egejskiego. W poniedziałek pojechaliśmy zwiedzać Tesaloniki. Zobaczyliśmy zabytki w muzeum bizantyjskim oraz symbol tego miasta, cerkiew św. Dymitra z Tesalonik. Następnie każdy z uczestników miał możliwość zrobienia sobie zakupów lub zobaczenie innych atrakcji turystycznych w tym mieście.

Kolejnego dnia odwiedziliśmy półwysep Chalkidiki, gdzie przebywaliśmy w mieście Uranopolis. Opłynęliśmy tam zachodni brzeg Góry Atos. Z rejsu oglądaliśmy monastery Republiki Mniów oraz uroki półwyspu Atos. Dostrzegliśmy równie za burtą kilka delfinów i mieliśmy stałe towarzystwo mew. Zostaliśmy zaszczyceni przybyciem świętych relikwii z Monasteru św. Dionizego. Były to prawa ręka św. Jana Chrzciciela, cząsteczka Krzyża Pańskiego, prawa ręka św. Paraskiewy oraz ikona Matki Bożej napisana przez apostoła Łukasza. Ikonę tą uważa się za pierwszą napisaną przez tego apostoła. Po udanym i pełnym wspaniałych widoków rejsie udaliśmy się na plażę.

Czwartek był najcięższym dnie ze wszystkich. Pan Patryk zabrał nas na Górę Olimp, miejsce w którym według mitów przebywał Zeus i inni bogowie greccy. W siedzibie Parku Narodowego Góry Olimp mogliśmy zobaczyć makietę Olimpu. Widzieliśmy również zdjęcia unikalnych rośliny i zwierząt tam występujących. Doszliśmy pod wodospad Eneasz. Według mitów Greckich jest on przeklęty, ponieważ nie wiadomo gdzie się zaczyna i wiadomo, że nie dopływ do morza. Schodząc zaszliśmy do opuszczonego monasteru św. Dionizego, który został zbombardowany podczas drugiej wojny światowej. Ucierpiała jedna ściana. Uczestnicy mogli zobaczyć refektarz monasterski oraz nabrać wodę z monasterskiego źródła.

W piątek znów udaliśmy się w góry. Tym razem były to Meteory, góry przypominające polskie Góry Stołowe. Widok z monasterów na skałach był przepiękny. Poznaliśmy jak wyglądają greckie monastery. Byliśmy w katolikonie, głównej cerkwi monasteru Wielki Meteor, wiedzieliśmy freski na których widnieli starożytni filozofowie (Grecy uważają, że ich filozofowie są swego rodzaju prorokami). Widzieliśmy kostnicę monasterską, byliśmy w niewielkim muzeum składającym się z eksponatów monasterskich. Były tam stare szaty liturgiczne, untensylia eucharystyczne, stary rękopisy i ikony.

21 lipca odwiedziliśmy Verii, miasto w którym Apostoł Paweł zaczął swoją działalność misyjną w Grecji. Widzieliśmy dokładne miejsce w którym Apostoł rozpoczął działalność misyjną w Grecji. Co roku na święto Piotra i Pawła służy się tam Świętą Liturgię, a po zabraniu prestołu, do ołtarza mogą wchodzić kobiety. Potem zajechaliśmy do winnicy. Dowiedzieliśmy się tam jak z winogrona robi się wino, gdzie się je przechowuje i jak długo się je przechowuje. Nauczono nas jak prawidłowo degustować wino i jakie są jego zalety. Po miłych chwilach spędzonych w winnicy wyruszyliśmy nad przepiękny wodospad Edessy. Po powrocie z podróży aby wypocząć udaliśmy się na plażę.

Następny dzień był szczególnym dniem. Rano byliśmy na Boskiej Liturgii w Katedrze w Katerini. Celebrował ją tamtejszy biskup. Powitał nas i życzył spokojnego powrotu, który miał się odbyć za kilka dni. Zostaliśmy poczęstowani przez Greków narodowymi przekąskami i zrobiliśmy pamiątkowe zdjęcie z biskupem. Do wieczora przebywaliśmy na plaży. Kiedy wróciliśmy do ośrodka zrobiliśmy konkurs najlepszego cosplayu. Każdy pokój miał wystawić trzy kategorie: bóg grecki, kadra, typowy Janusz. Wszyscy świetnie się bawiliśmy i śmialiśmy.

Ostatnie dni obozu były pełne emocji. W poniedziałek zastaliśmy nie typową pogodę dla tamtego klimatu. Padał deszcz i wiał bardzo silny wiatr. Na szczęście nic nikomu się nie stało, a po wszystkim na niebie zobaczyliśmy tęczę. Po powrocie do ośrodka czekał nas chrzest obozowy, a wieczorem śluby obozowe. Po wybiciu północy zaczęła się, długo wyczekiwana przez uczestników, zielona noc.

Z powodu złej poniedziałkowej pogody nie mogliśmy plażować. Pan Patryk zaproponował w ramach rekompensaty wyjazd na plażę przed wschodem słońca. Nie pojechało wielu uczestników i powinni żałować ponieważ widoki były przepiękne. W ciągu dnia przygotowywaliśmy się do wyjazdu, a w godzinach wieczornych, z tęsknotą do przeżytych chwil na obozie, opuściliśmy ośrodek i wyruszyliśmy w stronę Polski.

Autor: Tomasz Musiuk

W dniach 11-12 stycznia, przybyły z Aten na zaproszenie biskupa supraskiego Andrzeja, proboszcz parafii św. Mariny, ojciec Serafim Dimitriou prowadził na Podlasiu warsztaty poświęcone greckim tradycjom okresu dodekameron, czyli „dwunastu świętych dni” które rozpoczynają się Narodzeniem Chrystusa, a kończą Chrztem Pańskim.

Pierwszego dnia warsztaty odbyły się dla trzech grup wiekowych uczniów Zespołu Szkół Niepublicznych św. św. Cyryla i Metodego w Białymstoku. Archimandryta Serafim najmłodszym dzieciom śpiewał greckie kolędy i równolegle rękoma „malował” ikonę Narodzenia Chrystusa. Dla starszych dzieci organizował quizy.

Archimandryta Serafim gimnazjalistom zwrócił uwagę, że jeszcze nie tak dawno kolędująca młodzież nie oczekiwała za to pieniędzy, lecz zadowalała się otrzymanymi słodyczami, wypiekanymi według tradycyjnych receptur. Wspominał też, na czym polega szczęśliwe życie. Tłumaczył, że jeśli człowiek wróci na wieś to będzie szczęśliwy, bo życie nam daje ziemia a nie supermarket. A w mieście chociaż żyjemy blisko siebie, to nasze dusze nie są sobie tak bliskie, jak na wsi. Było to dobre nawiązanie i swego rodzaju podpowiedź spędzenia najbliższych ferii zimowych u dziadków na wsi.

Wieczorem o. Serafim uczestniczył w środowym akatyście przed Supraską Ikoną Bogarodzicy. Po jego zakończeniu odebrał oficjalne podziękowania za wspólną modlitwę od biskupa supraskiego Andrzeja. Następnie był obecny na spotkaniu z cyklu „Supraskie Środy”.

W czwartek gość poprowadził warsztaty w dwóch szkołach położonych na terenie supraskiej przyklasztornej parafii – Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Ogrodniczkach i Sportowej Szkole Podstawowej w Supraślu. W obu szkołach witała go dyrekcja, na spotkaniu obecne było grono pedagogiczne i uczniowie. Dzieci były bardzo zadowolone, zaśpiewały ojcu kolędy różnych tradycji, a przedszkolaki w Ogrodniczkach przygotowały także laurkę. Wieczorem o. Serafim uczestniczył w świątecznym spotkaniu bractw organizowanym przez Bractwo Młodzieży Prawosławnej Diecezji Białostocko-Gdańskiej w CKP w Białymstoku, gdzie także opowiadał o greckich zwyczajach świątecznych.

Sławek Kiryluk

Fot:. Mikołaj Onoszko, Maciej Gruszewski, Marcin Surynowicz, Sławek Kiryluk

W dniach 10-15 lutego 2018 roku Jego Ekscelencja Najprzewielebniejszy Atanazy, Biskup Łódzki i Poznański, przebywał z wizytą w Grecji. Hierarsze towarzyszyli o. archimandryta Serafin Dimitriou oraz lektorzy: Michał Kuryło i Patryk Panasiuk.

Głównym punktem wizyty był udział w uroczystościach ku czci Ostrobramskiej Ikony Matki Bożej w parafii św. Mariny w Atenach- Heliopolis. W dzień przylotu, 10 lutego, JE Biskup Atanazy wraz z delegacją odwiedził JE Biskupa Salony Antoniego, Dyrektora Finansów Świętego Synodu Kościoła Greckiego. Spotkanie przebiegało w bardzo miłej atmosferze; wymianie podarunków towarzyszyło zaproszenie greckiego Hierarchy do odwiedzenia Polski oraz Diecezji Łódzko- Poznańskiej.

Po Uroczystościach w parafii św. Mariny Delegacja udała się do Klasztoru Męskiego pw. Świętego Ducha w Oropos (Attyka), gdzie została przyjęta przez przełożonego wspólnoty, o. Tymoteusza oraz mnicha z Polski, o. Atanazego. Wizyta była też okazją do zwiedzenia budynków klasztornych (biblioteki, jadalni, drukarni, cmentarza) oraz złożenia wpisu do księgi pamiątkowej. Tego samego dnia, wieczorem, Biskup Atanazy spotkał się z parafianami wspólnoty św. Mariny. Według lokalnej tradycji, odbył się też pokaz tańców ludowych w towarzystwie muzyki na żywo.

W poniedziałek, 12 lutego, Delegacja spotkała się z Arcybiskupem Aten i całej Hellady Hieronimem II, następnie zaś Ordynariusz Łódzki i Poznański, jako jedyny przedstawiciel hierarchii spoza Kościoła Grecji, wziął udział w chirotonii nowego wikariusza Archidiecezji Aten- Biskupa Andrusy Konstancjusza. Od razu po Świętej Liturgii miało miejsce spotkanie w Ambasadzie Polski w Atenach, które przebiegało w miłej atmosferze. Ambasador Pani Anna Barbarzak wyraziła wdzięczność za możliwość uczestniczenia w niedzielnych uroczystościach w cerkwi św. Mariny i przywołała wystawę „Kolory Prawosławia”, która jest promowana przez polską Placówkę w Grecji przy wielu okazjach. Biskup Atanazy podziękował Ambasador za otwartość i profesjonalizm w dialogu między dwoma krajami i ich głównymi religiami.

Po południu Delegacja udała się w drogę do Katerini (Pieria, Grecja Północna) na zaproszenie jej biskupa, Metropolity Kitrosu Jerzego (Chrysostomou), by wieczorem spotkać się z nim na kolacji w siedzibie Metropolii. W spotkaniu uczestniczył też przebywający z gościnnymi wykładami Metropolita Mesogei Mikołaj (Chatzinikolaou).

We wtorek, 13 lutego, Delegacja zwiedziła Metropolię Kitrosou, położoną wokół góry Olimp- katedrę św. Katarzyny, klasztor męski św. Dionizego Olimpijskiego oraz klasztor żeński św. Atanazego Wielkiego.

Dzień później, w środę, JE Biskup Atanazy został przywitany uroczyście przez Metropolitę Langadasu Jana (Tassiasa) w siedzibie graniczącej z Tesaloniką Metropolii Langadasu, Letei i Rentyny. Grecki hierarcha oprowadził łódzkiego Ordynariusza po części reprezentacyjnej i administracyjnej centrum diecezjalnego, a następnie obaj biskupi udali się do nowowyświęconej cerkwi pw. Chrztu Pańskiego, która jest przystosowana do lekcji religii dzieci i dorosłych pełniąc rolę głównego punktu katechetycznego diecezji.

Na zaproszenie Metropolity Langadasu Jana, Biskup Atanazy dokonał uroczystego otwarcia konferencji duchowieństwa metropolii, która odbyła się na terenie klasztoru Św. Trójcy, w Centrum Naukowym pw. śww. Cyryla i Metodego. Następnie po krótkiej modlitwie przy relikwiach św. Cyrany i św. Angeliny, Delegacja udała się w powrotną podróż do Aten.

Wizyta w Grecji JE Biskupa Łódzkiego i Poznańskiego Atanazego odbiła się szerokim echem w greckich mediach religijnych w postaci obfitych relacji z uroczystości ku czci Ostrobramskiej Ikony Matki Bożej i wizyty w Metropolii Langadasu. Przy każdej sposobności obie strony podkreślały doskonałe i coraz intensywniejsze stosunki łączące oba Kościoły i kraje wyrażając nadzieje na nowe, wspólne inicjatywy.

foto: Michał Kuryło

Grupa z Białegostoku z pełną parą zaczęła zwiedzać drogi i punkty historyczne Warszawy. Na pierwszy ogień poszedł Belweder i pomnik Chopina 🙂 Zachęcamy do śledzenia przygód uczestników na fanpage’u projektu